Ο νομός Ηρακλείου, έχει έκταση 120 τ.χλμ. και βρίσκεται ανάμεσα στους νομούς Ρεθύμνου και Λασιθίου.
Συνορεύει ανατολικά με τον νομό Λασιθίου και δυτικά με το νομό Ρεθύμνης, ενώ βόρεια βρέχεται από το Κρητικό Πέλαγος και νότια από το Λιβυκό Πέλαγος.

Ο νομός έχει έκταση 2.641 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Πρωτεύσουσα του νομού είναι το Ηράκλειο.

Το έδαφος του νομού είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος του πεδινό και ημιορεινό.

Είναι ο πιο πυκνοκατοικημένος νομός της Κρήτης και η πρωτεύουσά του, η πόλη του Ηρακλείου, είναι η πρωτεύουσα του νησιού.
Κατά την απογραφή του 2001 ο νόμος Ηρακλείου είχε 26 Δήμους, 194 Δημοτικά διαμερίσματα και 460 οικισμούς.

Υπάρχουν διάφορα βουνά με την οροσειρά Δίκτη και τον Κόφινα, τα πιο σημαντικά και επίσης μερικές πεδιάδες. Μπορείτε να νοικιάσετε αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα από πολλά καταστήματα της πρωτεύουσας και άλλων αναπτυγμένων τουριστικά χωριών ή μπορείτε να μετακινηθείτε με τα λεωφορεία από όλα τα μέρη του νομού.

Η πόλη του Ηρακλείου είναι η πρωτεύουσα του νομού και της περιφέρειας Κρήτης. Πρόκειται για το μεγαλύτερο αστικό κέντρο του νησιού. Η πόλη, που είναι κτισμένη στο βόρειο άκρο του νομού, κατά το μακραίωνο ταξίδι της γνώρισε πολλούς κατακτητές και οι εποχές ακμής και παρακμής εναλλάχθηκαν αρκετές φορές αφήνοντας τα σημάδια τους στη φυσιογνωμία της πόλης.

Έτσι, σήμερα, η δόμηση της πόλης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μέσα από τις αντιθέσεις της. Συνδυάζει το παραδοσιακό με το μοντέρνο, το παλιό με το νέο στοιχείο με έναν μοναδικό τρόπο.

Κατά την περιήγησή του κανείς στη πόλη βλέπει κτίρια διαφορετικών χρονικών περιόδων να στέκουν δίπλα – δίπλα, σε μια παράξενη γειτνίαση. Ιστορικά κτίρια, βενετσιάνικα μνημεία και μοντέρνας αρχιτεκτονικής κτίρια, όλα έχουν θέση σε αυτή την πολύμορφη πόλη. Η φυσιογνωμία της πόλης έχει καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό από την εποχή της Ενετοκρατίας. Το βενετσιάνικο λιμάνι, με το φρούριο Κουλές στην είσοδό του, που βρίσκεται στα αριστερά του σημερινού λιμανιού, δίνουν το στίγμα για τις ομορφιές που θα αντικρίσει ο επισκέπτης κατά την περιήγησή του στην πόλη.

Στο κέντρο της πόλης, η πλατεία με την Κρήνη Μοροζίνι, τα φημισμένα Λιοντάρια, αποτελούν το πιο πολυφωτογραφημένο αξιοθέατο της πόλης και το πιο πολυσύχναστο στέκι, τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους επισκέπτες του νησιού. Γύρω από την πλατεία λειτουργούν πολλές μοντέρνες καφετέριες, αλλά και παραδοσιακά καφενεία στα οποία μπορείτε να δοκιμάσετε την παραδοσιακή μπουγάτσα.